ABHISHIMA

Posts

झण्डा : समाज विभाजनको अविच्छिन्न अभ्यास

- June 06, 2022

नवीन अभिलाषी रणबहादुर शाहको एउटा भनाइ छ, ‘सक्छौ जागिर नखाउ, सक्दैनौ जागिर खाउ, तर झण्डामुनि बस, दरबार नपस।’ राजतन्त्रात्मक व्यवस्था मात्र होइन, राजाहरुको शालिक फुटाएर र तस्बिरहरु च्यातेर इतिहास निमिट्यान्न पारेका नेपालीले उनीहरुको भनाइ सुन्ने र मान्ने कुरै भएन। तर यो समय झण्डा समाएर, झण्डामुनि बसेर, झण्डा च्यातेर होस् या दिनदिनै परिवर्तन गरेर, दरबार पस्ने र जसरी हुन्छ, जागिर खाने होडबाजी चल्दै गरेको समय हो। अर्थात् निर्वाचनको समय। ऋतुराज वसन्तको यो मौसममा फूल के फुलेको छ? घरका धुरीमा त्याेभन्दा बढी झण्डाहरु फुलेको देख्न सकिन्छ। बजार निस्कनुस्, ब्राण्डेड झण्डाहरुको रंगभित्र बजार नै लुप्त छ। झकिझकाउ छ। सडक किनाराका पोलदेखि रुखका हाँगाहरुमा झण्डा झुण्ड्याइएका छन्, अटो रिक्सादेखि टिप्पर र चिल्ला कारहरुले समेत झण्डाहरु बोकिरहेका छन्। सामाजिक सञ्जालका भित्तादेखि टिकटकका भिडियोहरुमा झण्डाको बजार चलेको छ। मानिस त फगत निमित्त हो। अहिलेको मानिससँग एकसरो कपडा नहोला, तर एउटा झण्डा जरुर छ। झण्डा नभएको मानिस भेट्न गाह्रो छ। मानव सभ्यताको विकासक्रममा भर्खरै देखा परेको झण्डाले यस्तो साम्राज्य निर्

सागर यात्रा

- March 28, 2022

कोहलपुरको प्याराडाइज कटेजको एउटा खुला टेबलमा एक साँझ । वेटरले दुई कप कफी ल्याउनुअघि सागर गैरेले आफ्नो किताब थमाइदिए, ‘बलैगाउँदेखि बाकुसम्म’ । अघिल्लो वर्ष लकडाउनको जर्जरपूर्ण समयबाट निस्केर निबन्ध कृति ‘लकडाउन’ बजारमा छोडेका गैरेको यो नियात्रा दोस्रो किताब हो । कोलाहल नभएको तर साहित्यिक सक्रियता भएको कोहलपुरमा बसेर फुटकर लेखनमा रमाएरै गैरेले जीवनका मलिला केही दशक बिताए । ‘मैले हिम्मत नै गर्न सकिनँ नवीन सर ।’ कफीभन्दा मीठो आवाजमा गैरेले किताब प्रकाशन गर्न नसक्नुको कारण बताए, ‘कागजमा लेखेका रचना टाइप गर्न कसलाई भन्ने ? मलाई प्रकाशकले खोजेनन् मैले खोज्न ढिला गरेँ ।’ जब एन्ड्रोइड मोबाइल हात पर्यो, त्यसपछि सागर गैरेका किताब बजारमा देखिन थाले । बाह्र हजार वर्षअघिदेखि मानिसले आफ्ना भावना अभिव्यक्त गर्न कुनै न कुनै माध्यम खोजी गर्दै र प्रयोग गर्दै आएको छ । पाँच हजार वर्षको ध्वन्यात्मक लेखनको प्रयास र मेसोपोटामिया, ग्रीस, साइबेरियामा विकसित सभ्यताले विकास गरेको शब्दाक्षर हुँदै अहिलेको एक्काइसौँ शताब्दीको डिजिटल दुनियाँसम्म आइपुग्दा मानिसका संवेदनाहरू सहजै सञ्चार गर्ने सुविधामा हामी बाँचिरहेका

‘अग्‍नि’ : मेरो छुटेको इतिहास

- March 28, 2022

‘अग्‍नि’को अन्तिम पृष्ठ फर्काएपछि केही निमेष झण्डै स्तब्ध भएँ म । पौने तीन सय पेजको महाकाव्यमा बग्दै जाँदा भावनात्मक रूपमा उद्वेलिन हुनु अस्वाभाविक हैन । तर लामै समयदेखि वैचारिक रूपमै आन्दोलित युवालाई दिग्भ्रमित बनाइदिने यो महाकाव्यको शक्ति हो । आरनबाट झिकिएको रातो फलाममा बडेमानको घन बज्रिएपछिको उत्पन्‍न ध्वनिकम्पन जस्तो, म झङ्कृत भएँ । प्रश्नैप्रश्नको घना जंगलबाट उत्तरको विशाल मैदानमा निस्किए जस्तो, यस्तो कि उत्तरैउत्तरको चारकोशेबाट प्रश्नको अग्लो टाकुरामा उक्लिए जस्तो । काव्यको विराट् रूपलाई हृदयतः अनुभव गर्दा चकित भएँ । वर्तमानको खरानीमा उभिएर हेर्दा देखिने त्यो वैभवशाली भूत । र जर्जरपूर्ण विभेद र रगतैरगतको भूतकालीन पटाङ्गिनीमा उभिएर हेर्दा देखिने सौम्य, शान्त र सुभाषित वर्तमान समाज जस्तो यो ‘अग्‍नि’ महाकाव्य । ‘अग्‍नि’माथि (पाठकीय दृष्टिकोण) लेख्नुका मेरा दुई कारण रहे । पहिलो, यो महाकाव्य मेरो इतिहास हो । मैले बाँचेर आएको क्रन्दनपूर्ण चित्कारले भरिएको समयको चित्रण हो । र दोस्रो, महाकाव्य लेखन र बहसको यो शून्य प्रहरको एक बुलन्द आवाज हो । तर, यो समीक्षा होइन । माथिका दुई कारणबारे

कथा भन्ने कविताहरू

- March 28, 2022

गणितले भन्छ, बिन्दुको कुनै मान हुँदैन । लम्बाइ, चौडाइ, मोटाइ, उचाइ र गहिराइ केही नभएको सबैभन्दा सानो ज्यामितीय यो आकृतिलाई जीवन र जगतको समानान्तर हैसियतमा व्याख्या गर्दा यसको नापमा विराटताको अनुभव उल्लेख गर्न सकिन्छ । यो केही हो, नहुनु होइन । बिन्दुको मापन असम्भव छ, मात्र यसको एक स्थान छ । तर सत्य हो कि हरेक बिन्दुको पनि फैलावट छ । बिन्दु जस्तै वृत्तले निर्माण गरेको विराटताको पनि मापन सम्भव छैन । बिन्दुको खण्डीकरणमा प्राप्त अणु परमाणु हुँदै गहन शून्यताको मार्ग भेट्न सकिएला र वृत्तको अधिकतम् आवृतिले ब्रह्माण्डमाथि पनि अर्को भयानक ब्रह्माण्ड होला । बिन्दु र वृत्त प्रक्रिया हुन् । गणित र खगोलशास्त्रका मान्यता र स्वैरकल्पनाका उपज मात्र हैनन् यी शब्दले बोकेका मान्यताहरू मानव जगत्का सुखद दुखद सौन्दर्यका अंशहरू हुन् । त्यही सौन्दर्यको संग्रह हो पादुकाको यो कृति बिन्दुको वृत्त । यसको न्वारन र यो शीर्षक कविताको निर्माणबारे लेख्दा एउटा घटनाको कथा माग गर्छ यसले । त्यसको लागि पुग्नुपर्छ डोल्पा । विडम्बना कथा सत्य हो, एक कार्यालयमा कार्यरत यौनमा उदार एक महिला गर्भवती भएपछि गाउँगोरेटाहरू प्रकम्पित भ

खबर : यहाँ केहि छैन ।

- August 21, 2021

यहाँ केहि छैन । दु:ख छ । मसीले अक्षर भैसकेपछि नीवलाई नसम्झने चलन छ । भीडमा हाँसेर बेलुका एकान्त खोज्दै रुने चलन छ । यहाँ अरु केहि छैन आँसु छ । हातमा सीसाका टुक्राहरु छन् र भूइँमा रगतका थोपाहरु । भिजेका आँखामा स्मृतिको धमिलो छाँया छ । गलामा रुद्ध भएको एक हिक्का छ । यहाँ अरु केहि छैन, भर्खर गएको पहिरो छ । भर्खर चट्याङ्ग खसेर ओर्देको भुई जस्तो मन छ भर्खर ट्याटु खोपेर चर्चराईरहेको छाला जस्तो कब्जामा परेको काबुल जस्तो यो जिन्दगी छ । अरु केहि छैन

- June 15, 2021

एउटा जिउँदो प्रेमपत्र लेख्नै परेपछि किन नलेखुँ तिम्रो साश्वत नाम र गुमनाम ठेगानामा – घाईते शब्दहरु । सुन्दरताको ऐश्वर्य लिएर मेरो छातिको फाँट भत्काएर तिमी बगिरहदा पनि जिर्ण किनाराको बैशाखी बनेर दिएकै हँु सहारा । बादलका सपना बोकेर उडिरहँदा पनि – उन्मुक्त आकाशमा तिमी बाटो देखाएकै हुँ – अजंग पहाड बनेर । आफैलाई काँडा बनाएर पनि थपिदिएकै हुँ कोमलताको उपमा तिमीलाई । म उहि र उस्तै चुपचाप, मौन र निरिह छु – चोकको सालिक झै । झारेर रहरका रँगिन फूलहरु धेरै प्रतिक्षाका बसन्तहरु यसै गुमाएको छु मैले । आज लेख्नै परेपछि किन छुटाउनु – तिमीले गुलाबको ओत लागेर विश्वासमा कर्द हानेर भागेको कुरा । दिएर सम्बन्धको प्रेमिलो बेलुन आफैले फुटाई दिएर हाँसेको कुरा । अचेल जिन्दगीको गमलामा टुसाएको ममता भाँचेर तिमीले रोपेकी छौ रे– ऐँजेरु । हरदम मुस्कुराउने ओठ जस्तो बेगम्बेली मासेर बनाएकी छौ रे – फलामको गेट । र पालेकी छौ रे – जापानी कुकुर । तिमीसम्म नपुग्ला यो मुटुको प्रतिलिपी । मेरो सानो दर्दको झरीले तिम्रो विशाल पृथ्वी नभिज्न सक्छ । तर लेख्नै परेपछि किन छुटाउनु – म जिउँदो रहेको सत्य र तिम्रो मृतक छुन्मुनाहट नियालिरहेको

Search This Blog

ABHISHIMA

Posts

नरेन्द्रजंग पिटरको कालो डायरी र कफीको कम्युनिष्ट स्वाद

झण्डा : समाज विभाजनको अविच्छिन्न अभ्यास

सागर यात्रा

‘अग्‍नि’ : मेरो छुटेको इतिहास

कथा भन्ने कविताहरू

खबर : यहाँ केहि छैन ।